Сурия синдроми
Тошкент. 6 сентябр. ЎзТАГ – Тўлкин Ташимов. Ўз майдонида Жанубий Корея билан дуранг ўйнаган Ўзбекистон термаси футбол бўйича Россиядаги 2018 йилги жаҳон чемпионати саралашининг “А” гуруҳида 4 ўринни эгаллади ва мундиалда ўйнаш учун барча имкониятлардан маҳрум бўлди.
Ҳа, энг ёмони содир бўлди!
Олдинроқ превьюда ёзганим каби, якуний турга бир босқич қолганда Сурия термаси 12 очко (худди Ўзбекистон термаси каби) билан жадвалнинг учинчи поғонасига чиқиб олди ва урилган ва ўтказиб юборилган голлар нисбати бўйича устунликка эришди.
Лекин Жанубий Кореяга қарши якуний ўйинда ўзбек футболчилари сўнгги дақиқагача умидларини йўқотмадилар. “Бунёдкор” стадионида ўйин тугаган пайтида Самвел Бабаян шогирдлари 13 очко тўплаб улгурдилар, Эрон ўз майдонида Сурияни 2:1 ҳисобида енгиб турди. Агар суриялик Ал Сома қўшиб берилган вақтда иккинчи голни урмаганда, Ўзбекистон учинчи ўриндан плей-оффга чиқар эди. Лекин Сурия Ўзбекистонни “чўктириб”, ўзини қутқариб қолди.
Гуруҳда эса, афсуски, барчаси мантиқий равишда давом этди.
Эрон яхши ўйин кўрсатди, шу сабабли гуруҳда биринчи ўрин билан ЖЧнинг финалига чиқди. Жанубий Корея сифатли ўйин кўрсатмасада, иккинчи ўриндан мундиаль финалига йўл олди. Сурия ҳам сўнгги дақиқагача курашгани учун ҳам учинчи ўриндан плей-оффга ўтди. Ўзбекистон эса деярли ҳеч нима кўрсатмаган ҳолда мундиаль имкониятидан маҳрум бўлди.
Терма жамоа ўйинига берган баҳо кўпчиликка маъқул тушмайди, деб ўйлайман. Лекин юз бериши керак бўлган нарса содир бўлди: Ўзбекистон термаси яхши формада бўлмаган Жанубий Корея ва Осиё минтақасида ҳам ўрта даражадаги Суриядан устунликка эриша олмади.
Ижтимоий тармоқларда ўзбекистонликлар қанчалик норозилик билдиришаётганликлариини тасаввур қилмоқдаман. Баъзилар барчасида футболчиларни айбламоқда. Бошқалар бор кучи билан бош тренер Самвел Бабаянни қораламоқда. Худди Карло Анчелотти бўлганида бошқа натижа бўладиган каби...
Келинг, ақл билан ўйлаб кўрайлик.
ЖЧ-2018 саралашидаги ёмон натижа учун айбни фақат футболчи ёки бош тренерга юклаш мумкин эмас. Клублардаги паст рақобат, ички чемпионатнинг кучсиз даражаси ва профессиональ клублар бутунлай бўлмаган шароитда сифатли ўйинчилардан умид қилиб бўлмайди.
Нега дейсизми?
Бунга Россия термасини мисол қилиб келтириш мумкин. Россия ОАВ Кокорин, Дзагоев ёки Головиннинг ўйинини мақтаб туришига қармасамдан, тўғрисини айтганда, уларнинг даражаси европа клубларидан келиб чиқсак, унча юқори эмас. Топ-клублар ўйинидан келиб чиқсак, бутунлай “нол” даражада дейиш мумкин. Шунга яқин гапни Ўзбекистон термаси ҳақида ҳам айтиш мумкин.
Маълумки, сонлар ўрни алмашгани билан йиғинди ўзгариб қолмайди. Самвел Бабаян ҳақида ҳам шуни айтиш мумкин. Эсингизда бўлса, жаҳоннинг энг кучли тренерларидан бири бўлган Фабио Капелло россия термасидан ҳеч бир яхши натижа чиқара олмаган эди. Самвел Бабаянни Зайниддин Зиданга алмаштирилганда ҳам юқоридаги натижа келиб чиқар эди.
Яна бир гап. Ижтимоий тармоқларда таклиф қилинаётгани каби, термани тарқатиб юбориш ҳам керак эмас. Мана, Россия Евродаги муваффақиятсизликдан сўнг термани тарқатиб юборди, бош тренер Станислав Черчесов эса ҳалигача уни тиклай олмай овора. Ўзбекистонда бошқача натижа бўлади, деб ўйлайсизми?
Унда нима қилиш керак, деган саволнинг жавоби жуда мураккаб. Россияда ўз вақтида голландиялик мутахассис Гус Хиддинк қилишга урингани каби, авваламбор болалар футболига катта пул тикиш, бошланишига, уларнинг ҳар бирига биттадан яхши тўп сотиб олиб бериш лозим. Профессиональ клублар шаклланиши учун клубларга тўлиқ эркинлик бериш, квоталар жорий этмаслик зарур, токи ўзбек футболчилари учун ўта қулай шароитлар юзага келмасин. Токи рақобат бўлсин...
Балки ўшанда Ўзбекистон, ниҳоят, Сурия синдромидан озод бўлар.
